Les castañes son el frutu de la castañar, la castañar ye un árbol abondosu nel conceyu de
Colunga y polo xeneral en tou Asturies, anque agora nun s'aprovechen o aprovechense
pocu, va años aprovchabense totalmente y representaben un recursu importante na
alimntación humana y de dellos animales domesticos, voi falar güei de la recoyia
de les castañes.
Les primeres
castañes recoyíense en Setiembre que yera cuando empezaben a cayer los
primeres oricios de les castañares tempranes, dir buscar castañes, dicíase dir
a la pia, dibase al castañeu y triábense col pie los oricios, estos abríense y
recoyíense les castañes, estes castañes nun sirvíen pa faceles al fornu y
xeneralmente cociense cola piel y llamábense corbates.
Nel mes d'Ochobre
yera cuando se recoyien les castañes, el primer llabor que se facia yera dumir,
esto yera varear les castañares pa tirar los oricios, faciase bien dende'l
suelu o bien subiendose a la castañar y utilizábase una llarga vara d'ablanar
llamada la pertiga, con ella dibase cutiendo toles cañes del árbol pa que
cayeren los oricios.
Una vegada dumida
la castañar había que recoyer los oricios, pa ello utilizabense unes tiñaces
feches de madera, con elles dibense coyendo los oricios y echandolos nun cestu fechu de banielles daqué
mayor que'l cestu de copin y que se llamaba cestu de oriciar, cuando
s'enllenaba'l cestu vaciabase nun llugar determináu del castañeu llamáu la
cuerra, los oricios atropaos na cuerra cubrinse con rozu y dexábense nel monte
un par de meses, hasta postreros del mes d'avientu, esto faciase asi pa que los
oricios fueren degradándose y soltaren meyor les castañes.
Nel mes
d'Avientu dibase a la cuerra, que yera dir al castañeu onde s'atroparen los
oricios, quitábase-yos el rozu col que s'habíen cubiertu y con un angazu diben espardiéndose en pequeñes
cantidaes y golpeandolos con el mesmu angazu pa que soltaren les castañes,
estes dibense metiendo en sacos y llevábense pa la casa, ellí escoyíense, les
meyores pal consumu humanu o pa vendeles y les demás pa los animales.
Les castañes
podíen cocinase de munches formes, como dixi antes podin cocese cola piel y llamábense corbates,
tamién se cocien quitando-yos la piel nesti casu consumíense acompañándoles con
lleche xeneralmente pa cenar, tamién se facíen rustiéndoles nel fornu nesti casu
había que corta-yos un cachin de piel a caúna pa que al rustir nun españaren, yera
tipicu tamien facer amaguestos, que yeren una reunión de moces y mozos onde se
facia un fueu y se aseben les castañes echándoles entre les brases, esta manera
de asales facia que cogieren un sabor muy prestosu, nestes reuniones charlabase
cantabase y consumiense estes castañes amagostaes, acompañaes
con sidre del duernu, coles castañes tamién se facia'l pote de castañes, que ye
un pote asturianu nel que se sustitúien les patates por castañes.
Mas o menos
desta manera ye como yo recuedo el procesu de recoyia y consumu de les castañes
en Villascusa y demás pueblos del conceyu de Colunga, nos años 50 y 60 del
pasau siglu XX.
32190